- ενεργειακή στάθμη
- Μία από τις επιτρεπόμενες καταστάσεις στις οποίες μπορεί να βρεθεί ένα ατομικό ή μοριακό σύστημα. Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία, η ενέργεια ενός ατόμου ή ενός μορίου (δηλαδή η ενέργεια που οφείλεται στην κίνηση και στις ηλεκτροστατικές αλληλεπιδράσεις των πυρήνων και των ηλεκτρονίων) μπορεί να αποκτήσει μόνο ορισμένες, συγκεκριμένες τιμές και μπορεί να μεταβληθεί μόνο κατά ένα ακέραιο πολλαπλάσιο κάποιου καθορισμένου ποσού, που είναι γνωστό ως κβάντο. Για παράδειγμα, ένα άτομο υδρογόνου που αποτελείται από ένα πρωτόνιο και ένα περιστρεφόμενο γύρω από αυτό ηλεκτρόνιο, έχει μια ενέργεια που οφείλεται στην ηλεκτροστατική αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ηλεκτρόνιο και στο πρωτόνιο, καθώς και στην κίνηση του ηλεκτρονίου. Η ενέργεια αυτή μπορεί να πάρει μόνο ορισμένες διακριτές τιμές, που αντιστοιχούν στις διαφορετικές τροχιές του ηλεκτρονίου και αποτελούν τις ηλεκτρονικές ε.σ. του ατόμου. Η κατάσταση της χαμηλότερης ενέργειας είναι η θεμελιώδης κατάσταση του ατόμου και οι καταστάσεις υψηλότερης ενέργειας (όπου το ηλεκτρόνιο βρίσκεται πιο μακριά από τον πυρήνα) είναι γνωστές ως διεγερμένες καταστάσεις. Το άτομο του υδρογόνου ή και οποιοδήποτε άλλο άτομο δεν μπορεί να αποκτήσει πρόσθετη ενέργεια κατά συνεχή τρόπο, αλλά μπορεί να μεταπηδήσει από μία ενεργειακή κατάσταση σε μία άλλη, αρκεί η ενέργεια που θα του προσφερθεί να ισούται με την ενεργειακή διαφορά των δύο σταθμών (η ενέργεια είναι, όπως λέμε, κβαντισμένη). Σε ένα μόριο υπάρχουν, επίσης, συνεισφορές στην ενέργεια από ταλαντώσεις μέσα στο μόριο και από την περιστροφή του μορίου, οπότε υπάρχουν ε.σ. που συνδέονται με αυτά τα δύο είδη κίνησης. Η ενέργεια ταλάντωσης και περιστροφής των μορίων λαμβάνει, όπως θα περίμενε κανείς, διακριτές τιμές. Για παράδειγμα, σε ένα διατομικό μόριο η ελκτική δύναμη που συγκρατεί τα άτομα στο μόριο μπορεί να θεωρηθεί ανάλογη της απόστασης μεταξύ των ατόμων, οπότε οι ταλαντώσεις του μορίου είναι αρμονικές. Επομένως, το σύστημα αυτό ισοδυναμεί με τον κβαντικό αρμονικό ταλαντωτή. Μπορεί να αποδειχτεί ότι οι πιθανές ε.σ. ενός αρμονικού ταλαντωτή δίνονται από τον τύπο:  όπου h η σταθερά του Πλανκ, f η συχνότητα ταλάντωσης του μορίου και U ο κβαντικός αριθμός, που μπορεί να έχει τις τιμές 0, 1, 2,... (όταν U = 0 η χαμηλότερη ενέργεια του μορίου είναι η ενέργεια απολύτου μηδενός). Αυτές οι ε.σ. είναι γνωστές ως ε.σ. του μορίου λόγω ταλαντώσεων. Οι μοριακές ταλαντώσεις είναι πράγματι μόνο αρμονικές για μικρές διαπυρηνικές μετατοπίσεις των ατόμων. Οι πραγματικές ταλαντώσεις είναι αναρμονικές και η δυναμική ενέργεια του μορίου δίνεται από την εξίσωση του Μορς. Ένα μόριο μπορεί επίσης να έχει ενέργεια εξαιτίας της περιστροφικής του κίνησης, η οποία είναι επίσης κβαντισμένη. Ένα διατομικό μόριο έχει ε.σ. περιστροφής που δίνονται από τον τύπο:  όπου I η ροπή αδρανείας του μορίου και j ο κβαντικός αριθμός περιστροφής (j = 0, 1, 2,...). Η εξίσωση αυτή αποτελεί επίσης μια προσέγγιση που βασίζεται στην υπόθεση ότι το μόριο δεν παραμορφώνεται από τη φυγόκεντρη δύναμη.
Dictionary of Greek. 2013.